Katarakt Nedir?

Katarakt dünyada ki en yaygın görme azalması sebebidir.Göz anatomisinde bahsettiğimiz gibi ışık dış ortamdan geçerken gözün saydam tabakalarından geçer.

Görüntünün oluşması için önce ışığın kornea dediğimiz gözün en öndeki saydam tabakasından geçmesi gerekir. Daha sonra bu ışık diğer bir saydam doku olan gözdeki lensten geçer ve retinaya ulaşır.  Lens şeffaf, her iki tarafı bombeli bir yapıdır. Göze gelen ışığın kırılıp görüntünün görme merkezine odaklanmasını sağlar.

Lens hayat boyu saydam olması gerekir, herhangi bir dönemde saydamlığını yitirirse bu duruma katarakt adı verilir.

Işığın retinaya ulaşmasında problem çıkartarak, kontrastı azaltarak kişinin görmesinde zorluk oluşturur. Gözdeki lens saydamlığını yitirerek buzlu cam yapısını alır.

Bir insan nasıl buzlu camdan baktığı zaman görüntüyü puslu görür, kataraktı olan kişide de normalde gördüğü görüntü puslu, buzlu, sisli bir hal alır.

İleri evrelerde olgunlaşmış bir katarakt kişinin görüntüsünü sadece ışığı fark edeceği bir seviyeye kadar indirebilir.

Bu kadar ilerlemiş bir kataraktı olan kişiye bakan kişi göz bebeğinde siyahlık yerini beyaz bir görüntüyü fark edebilir.

Kataraktın Sebebi Nedir?

Gözümüzdeki lensin saydamlığını yitirmesine yol açacak bir çok sebep vardır. Bunların içinde en önemlisi yaşımızın ilerlemesidir.

Yaşımızın ilerlemesi ile birlikte lensin su içeriği azalır ve lens proteinlerinin miktarı artar. Bu durumda lens sertleşir, esnekliği azalır ve sonuç olarak lensin saydamlığı gittikçe azalır.

Diğer önemli bir neden artan yaş ile maruz kalınan güneş ışınlarıdır. Güneş gözlüğü takmadan güneşin ultraviyole yani mor ötesi ışınlarına maruz kalan göz aslında bir savunma mekanizması olarak lensini saydam halden buzlu cam haline sokar ki retinaya daha çok zarar verici ışık gelmesin.

Çünkü retinaya gelen bu zararlı ışınlar daha ilerde anlatacağımız sarı nokta hastalığına yol açar.

Katarakt oluşturan sebeplerden biri de  travmadır. Göze dışarıdan künt veya sivri  bir cisim çarpması ile göz içindeki lens yer değiştirerek veay hiç yer değiştirmeyerek bulunduğu yerde saydamlığını kaybedebilir.

Katarakt oluşmasına yol açabilecek daha nadir görülen sebepler arasında kişinin kortizonlu ilaç kullanması sayılabilir. Kortizonlu ilaç damla şeklinde kullanıldığı zaman katarakta yol açtığı gibi hap şeklinde ağızdan kullanıldığı zamanda katarakt oluşumuna yol açabilmektedir.

Kalıtsal metabolik hastalıklar yeni doğan bebeklerde doğuştan olan katarakta sebebiyet verirken erişkinde de şeker hastalığı, tiroid hastalığı gibi birçok sistemik hastalık katarakta yol açabilmektedir. Sistemik hastalıklardan özellikle şeker hastalığında şeker seviyesi normal sınırlarda tutulur ise katarakt gelişimi yavaşlar.

Kataraktın tipleri var mıdır?

-Yaşa bağlı katarakt: Yaş arttıkça lensin su içeriğini kaybetmesi, lensteki protein oranının artması ile ortaya çıkan katarakt tipidir. 40 yaştan sonra her 10 yıllık periyotta yaşa bağlı katarakt gelişme olasılığı 2 kat artar. 65 yaş civarı katarakt gleişme olasılığı %5 iken 75 yaşında bu oran  % 50’ye yükselir.

Doğumsal katarakt: Yeni doğan bebekler enfeksiyon,  doğum sırasında aldıkları darbe veya bebeğin lensinin tam olarak gelişememesi nedeniyle doğuştan katarakt geliştirebilirler.

Travmatik (yaralanma) katarakt: Delici veay künt darbeler sonucu gelişen katarakt tipidir.

Sistemik bir sebebe bağlı gelişen kataraktlar: Şeker hastalığı, tiroid hastalığı gibi bir hastalığa bağlı gelişen, zehirli bir maddeye maruz kalma sonucu gelişen, ultraviyoleye maruz kalma sonucu gelişen veya kortizoni diüretik gibi ilaçların kullanımı sonucu gelişen katark tipidir.

Ayrıca sigara kullanımı, hava kirliliği ve fazla alkol tüketimide katarakt gelişimini hızlandırabilen nedenlerdir.

Kataraktın belirtileri nedir?

Kataraktlı lensin saydamlığını yitirmesine bağlı olarak görmeyle ilişkili belirtiler gittikçe daha belirgin hale gelir ve daha fazla rahatsız edici, günlük aktiviteleri engelleyecek duruma doğru ilerler. Belirtiler arasında:

-Sisli, puslu, sanki buzlu camın arkasından bakıyormuş gibi kirli bir görüntü oluşması

-Lensteki değişim nedeniyle gözlük numaralarının hızlı bir şekilde dğişmesi

-Renk görmede değişiklikler

-Katarkat gelişimi ile gözün miyopa kayması ve bu nedenle yakına gözlük ihtiyacının azalması. Genelde katarakt başlamış hastalar yakını daha iyi görmeye başladım diye kendilerini ifade ederler

-Özellikle gece ışıkların saçılması

-Gün içinde görüntülerde saçılma

-Görüntüler üst üste binmiş gibi çift görme

Nasıl tanı konulur?

Göz doktorunuzun yaptığı muayene ilen görme seviyenizde azalmanın tespit edilmesi, mikroskop ile lens incelendiğinde lensteki opaklaşmanın, saydam kısımların azalmasının görülmesi ile katarakt tanısı konulur.

Katarakt nasıl tedavi edilir?

Katarakt tedavisi  ameliyattır. Dikkat edilmesi bir konu her kataraktın ameliyat edilmesi gerekmediğidir. Eğer kişinin görme seviyesi çok azalmış ise, görme seviyesi kişinin hayat kalitesini etkileyecek duruma geliyorsa veya muayenede lens çok sertleşmiş ise katarakt ameliyatı yapılması gerekir.

İlk başta yapılması gereken gözlük numaraları düzeltmesi ile kişini ne seviyede gördüğünün tespitidir. Eğer gözlüğe rağmen görüntü düşük ise saydamlığını yitiren lensin çıkarılması için ameliyat yapılması gerekir.

Katarakt ameliyatının adı fakoemülsifikasyon cerrahisidir. Bu ameliyat için ultrason denen ses dalgaları ile saydam olmayan lens parçalanır.

TOP